OHTA VN

Chuyên đề

media

column

Checklist Giảm Thiểu Rủi Ro Liên Quan Đến Ốc Vít Tại Nhà Máy Sản Xuất

Checklist Giảm Thiểu Rủi Ro Liên Quan Đến Ốc Vít Tại Nhà Máy Sản Xuất

Giới thiệu

Tại các nhà máy sản xuất, ốc vít là một yếu tố quan trọng quyết định đến độ bền và độ tin cậy của sản phẩm. Tuy nhiên, nếu xảy ra các sự cố như lỏng, rơi ra hoặc hư hỏng ren, sẽ dẫn đến nguy cơ lỗi sản phẩm, tai nạn lao động tăng cao, chi phí làm lại tăng lên và hiệu suất sản xuất bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong bài viết này, chúng tôi xin giới thiệu một checklist thực tiễn giúp bạn giảm thiểu tối đa các “sự cố liên quan đến ốc vít” trong quá trình sản xuất.

Đối tượng người đọc được nhắm đến là các quản lý hiện trường, công nhân lắp ráp, và nhân viên đảm bảo chất lượng. Dựa trên các quy chuẩn như JIS và ISO, checklist được trình bày theo hình thức dễ ứng dụng ngay tại hiện trường, tập trung vào các từ khóa chính như “ốc vít”, “sự cố”, và “kiểm tra”. Nội dung bao gồm đầy đủ các mục cần xác nhận theo từng giai đoạn cụ thể.

Trước tiên, chúng ta cần nắm được các sự cố điển hình thường gặp tại hiện trường và nguyên nhân phía sau chúng. Từ đó, bài viết sẽ hướng dẫn bạn các điểm kiểm tra quan trọng trong từng giai đoạn: từ thiết kế – lựa chọn, mua sắm – bảo quản, thao tác siết chặt, đến kiểm tra – bảo trì.
Cuối bài, chúng tôi cũng đề xuất cách tích hợp các nội dung kiểm tra này vào chu trình PDCA, cũng như ứng dụng các công cụ hiện đại như cờ-lê đo lực siết IoT để xây dựng quy trình phòng ngừa sự cố. Nhờ đó, bạn có thể đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, và đảm bảo an toàn cho người lao động.

Các loại sự cố ốc vít thường gặp tại hiện trường

Lỏng và rơi ra

Đây là hiện tượng ốc vít dần lỏng ra do rung động, va đập hoặc giãn nở/co lại vì nhiệt, cuối cùng bị rơi ra.

  • Nguyên nhân: Lực siết ban đầu không đủ (preload), không sử dụng vòng đệm khóa hoặc keo chống lỏng ren.
  • Ví dụ tiêu chuẩn: JIS B 1050 “Dụng cụ và kỹ thuật siết ốc vít”

Bẹp đầu ốc vít và hư hỏng ren

Đây là là hiện tượng đầu vít bị bẹp hoặc ren bị hỏng do siết quá lực hoặc do lệch tâm giữa tua vít và ốc vít.

  • Nguyên nhân: Quản lý mô-men xoắn đúng cách của công nhân, dụng cụ bị mòn hoặc lỏng lẻo.
  • Biện pháp đối phó: Lựa chọn các cấp độ bền được khuyến nghị trong ISO 898-1 “Tính chất cơ học của chi tiết kẹp”.

Gãy (Đứt/Vỡ)

Hiện tượng ốc vít bị nứt hoặc gãy do chịu tải trọng quá lớn hoặc ứng suất lặp lại nhiều lần.

  • Nguyên nhân: Không xem xét đầy đủ tải trọng va đập, sử dụng vật liệu có độ bền chịu lực kém.
  • Biện pháp đối phó: Lựa chọn vật liệu dựa trên dữ liệu thử nghiệm độ chịu lực, cải thiện khả năng chống chịu lực thông qua xử lý bề mặt.

Lệch vị trí và bắt chéo ren (siết nghiêng)

Khi vị trí của chi tiết lắp không được cố định chính xác, ốc vít có thể bị siết nghiêng, dẫn đến tiếp xúc không chặt hoặc tập trung ứng suất tại một điểm.

  • Nguyên nhân: Thiếu đồ gá/ chốt định vị, trình tự lắp ráp không chính xác.
  • Biện pháp đối phó: Giới thiệu các đồ gá chuyên dụng, làm rõ trong Quy trình vận hành tiêu chuẩn (SOP).

Gỉ sét và kẹt cứng

Đây là một vấn đề trong đó bề mặt ốc vít bị gỉ do độ ẩm hoặc khí ăn mòn, khiến nó bị kẹt và khó nới lỏng.

  • Nguyên nhân: Xử lý chống gỉ không đủ, kiểm soát độ ẩm kém trong quá trình bảo quản lâu dài.
  • Biện pháp đối phó: Xử lý bề mặt như mạ kẽm hoặc parkerizing, quy tắc bảo quản sử dụng chất hút ẩm.

Các điểm cần kiểm tra ở giai đoạn thiết kế và lựa chọn linh kiện

Xác nhận vật liệu và cấp độ bền phù hợp với môi trường sử dụng

Trước tiên cần làm rõ môi trường sử dụng của sản phẩm như: nhiệt độ, độ ẩm, sự hiện diện của hóa chất, v.v.

  • Trong môi trường nhiệt độ cao, nên chọn vật liệu có khả năng chịu nhiệt tốt như thép không gỉ SUS316 hoặc hợp kim chịu nhiệt

  • Trong môi trường có hơi muối (sát biển) hoặc khí hóa chất, nên ưu tiên xử lý bề mặt chống ăn mòn như mạ kẽm, mạ niken,…

  • Nếu không chỉ chịu tải trọng tĩnh mà còn chịu rung động hoặc tải trọng lặp lại (mỏi), cần áp dụng cấp độ bền của vít theo ISO 898-1 (ví dụ: 8.8, 10.9…) để đảm bảo đủ độ bền kéo và độ bền mỏi.

Nếu lựa chọn vật liệu không phù hợp ở giai đoạn này, rất dễ xảy ra các sự cố như gãy vít hoặc lỏng lẻo trong quá trình lắp ráp hoặc khi sản phẩm đi vào sử dụng.

Biện pháp chống lỏng (vòng đệm, keo khóa ren, v.v.)

Để ngăn ngừa hiện tượng lỏng vít do rung động hoặc thay đổi nhiệt độ, cần tích hợp giải pháp chống lỏng ngay từ giai đoạn thiết kế.

  • Sử dụng vòng đệm lò xo (spring washer) hoặc vòng đệm có răng để hạn chế việc giảm lực siết (preload).

  • Khi dùng keo khóa ren dạng kết dính (ví dụ: Loctite 243), cần đưa vào quy trình quản lý mô-men xoắn, đồng thời đảm bảo thời gian khô cứng phù hợp.

  • Với sản phẩm có yêu cầu tháo lắp nhiều lần, nên sử dụng đai ốc tự khóa bằng kim loại có lõi nylon (self-locking nut) để giữ cố định sau nhiều lần sử dụng.

Những biện pháp này cần thực hiện theo đúng tiêu chuẩn JIS B 1050 – Dụng cụ và kỹ thuật siết đinh vít. Việc tích hợp chống lỏng hợp lý không chỉ giúp giảm tần suất bảo trì, mà còn nâng cao độ an toàn cho người thao tác.

Các điểm cần kiểm tra ở giai đoạn mua hàng và lưu trữ

Tuân thủ nguyên tắc “Nhập trước – Xuất trước” (FIFO)

Khi tiếp nhận hàng, cần ghi lại ngày nhập kho theo từng lô, đảm bảo sử dụng vật tư cũ trước, vật tư mới sau.

  • Thiết lập hệ thống quản lý theo lô, cài đặt thời hạn sử dụng khuyến nghị.

  • Dán nhãn hiển thị lô lên kệ nhận hàng để công nhân có thể nhận ra chúng trong nháy mắt.

  • Trong quá trình kiểm kê, định kỳ kiểm tra tỷ lệ lỗi hoặc ốc vít hết hạn.

Việc này giúp tránh tình trạng vật liệu xuống cấp, oxy hóa bề mặt do lưu kho lâu ngày, giảm rủi ro tại hiện trường sản xuất.

Thực hiện đóng gói chống gỉ và quản lý độ ẩm

Cần thực hiện đồng bộ các biện pháp chống gỉ từ khi tiếp nhận đến lúc bảo quản.

  • Đóng gói riêng chúng trong túi chống gỉ có chứa chất hút ẩm như silica gel.
  • Ở nơi có độ ẩm cao, cần sử dụng tủ bảo quản có máy hút ẩm hoặc tủ có bộ sấy khí (air dryer).

  • Định kỳ kiểm tra túi chống gỉ có kín không, và tái sử dụng hoặc thay thế chất hút ẩm.

  • Đặt đồng hồ đo độ ẩm đơn giản gần khu vực hiện trường, cài đặt cảnh báo nếu độ ẩm vượt quá 60%.

Quy trình này nên được chuẩn hóa thành quy định, thể hiện rõ trong sổ tay hướng dẫn hoặc bảng thông báo, giúp giảm rõ rệt rủi ro gỉ sét, kẹt cứng và suy giảm độ bền ốc vít.

Các điểm kiểm tra ở giai đoạn siết chặt ốc vít

Cài đặt và quản lý mô-men xoắn

  • Xác định trước các giá trị mô-men xoắn được khuyến nghị cho mỗi kích thước và cấp độ bền của vít
    (ví dụ: M6 8.8 = 10 N·m, M8 10.9 = 25 N·m).
  • Sử dụng chức năng quản lý kỹ thuật số của cờ lê lực hoặc tua vít lực để ghi lại mô-men xoắn siết cho mỗi nhiệm vụ.
  • Liên kết nhật ký siết chặt với mã QR hoặc mã vạch để đảm bảo khả năng truy xuất nguồn gốc.
  • Để ngăn chặn việc lỏng hoặc siết quá chặt, hãy tiêu chuẩn hóa phương pháp siết lại/kiểm tra mô-men xoắn (phương pháp mô-men xoắn kép).

Kiểm tra hao mòn dụng cụ & lập lịch hiệu chuẩn

  • Với cờ-lê siết và tua vít điện, đặt chu kỳ hiệu chuẩn theo thời gian hoặc số lần sử dụng (VD: mỗi 3 tháng hoặc 3.000 lần).
  • Lưu giấy chứng nhận hiệu chuẩn vào hệ thống quản lý công cụ, và tự động nhắc lịch hiệu chuẩn tiếp theo.
  • Hàng tháng kiểm tra mòn / biến dạng đầu tuýp hoặc đầu vặn, nếu vượt ngưỡng cho phép thì thay ngay lập tức.
  • Gắn nhãn “đã hiệu chuẩn” lên từng dụng cụ, để tránh dùng nhầm công cụ chưa được hiệu chuẩn.

Chuẩn hóa quy trình thao tác (SOP) & đào tạo công nhân

  • SOP giai đoạn siết đinh vít nên được dán thành poster tại hiện trường, thể hiện rõ: cách dùng công cụ, thao tác mô-men xoắn, phương pháp kiểm tra.
  • Với nhân viên mới hoặc điều chuyển vị trí, cần tổ chức đào tạo thực hành và sử dụng video hướng dẫn thao tác.
  • Tổ chức cuộc họp định kỳ về chất lượng siết ốc vít, chia sẻ sự cố và phương án cải thiện.
  • Quản lý lịch sử đào tạo bằng sổ tay kỹ thuật số, từ đó lập danh sách những người cần được đào tạo lại.

Các điểm cần kiểm tra ở giai đoạn kiểm tra và bảo trì

Kiểm tra mô-men xoắn sau khi siết (Phương pháp siết lại/kiểm tra mô-men xoắn)

  • Sau khi siết ban đầu, thực hiện siết tăng thêm 1.2 lần torque ban đầu, rồi đo lực siết khi vặn ngược để xác nhận lực siết ban đầu vẫn được duy trì.
  • Tự động ghi lại giá trị mô-men xoắn kiểm tra bằng cờ lê lực kỹ thuật số và xác định đạt/không đạt dựa trên việc nó có nằm trong phạm vi tiêu chuẩn hay không (ví dụ: 90-110% mô-men xoắn ban đầu).
  • Lưu nhật ký kiểm tra mô-men xoắn được liên kết với số bộ phận riêng lẻ hoặc ID dây chuyền lắp ráp và sử dụng chúng để phân tích xu hướng và phân tích lỗi trong tương lai.

Lập kế hoạch bảo trì định kỳ và lưu giữ hồ sơ

  • Đặt chu kỳ kiểm tra định kỳ dựa trên mức độ rủi ro(VD: thiết bị rung mạnh – kiểm tra hàng tháng, thiết bị bình thường – hàng quý).
  • Chuyển checklist kiểm tra sang dạng điện tử, để công nhân nhập và ký tên bằng điện thoại hoặc máy tính bảng.
  • Kết quả kiểm tra được lưu trữ tập trung trên nền tảng cloud, khi phát hiện bất thường sẽ tự động gửi cảnh báo qua email cho người liên quan.
  • Lưu trữ hồ sơ kiểm tra theo JIS Q 9001 (ISO 9001) – tối thiểu 5 năm.

Quy trình phòng ngừa sự cố có thể áp dụng thực tế

Đề xuất cho poster hướng dẫn dán tại hiện trường

  • Liệt kê các sự cố chính (lỏng vít, bẹp đầu, lệch vị trí, v.v.) bằng các biểu tượng trực quan, dễ hiểu.
  • Phân chia màu sắc theo từng giai đoạn kiểm tra (thiết kế, mua hàng, siết chặt, kiểm tra), giúp công nhân nhìn thoáng qua là biết bước kế tiếp.
  • Bổ sung các thông tin vận hành như: “Liên hệ khi phát sinh bất thường”, “Lịch hiệu chuẩn dụng cụ”.
  • Kích thước poster nên từ A2 đến A1, dán tại lối vào dây chuyền sản xuất hoặc gần kệ dụng cụ để đảm bảo dễ nhìn và không bị bỏ sót.

Nghiên cứu điển hình giám sát thời gian thực bằng cờ-lê lực IoT

  • Áp dụng cờ-lê siết kỹ thuật số IoT vào dây chuyền lắp ráp, tự động thu thập dữ liệu mô-men xoắn (torque) lên nền tảng đám mây.
  • Thông qua bảng điều khiển (dashboard) theo thời gian thực, có thể phát hiện ngay khi torque vượt hoặc thấp hơn giá trị tiêu chuẩn, đồng thời phát cảnh báo lập tức.
  • Ví dụ, IoT torque có chức năng phân tích dạng sóng torque giúp nâng cao độ chính xác trong việc phát hiện bất thường.
  • Dữ liệu thu thập được có thể dùng để phân tích xu hướng, dự đoán tuổi thọ dụng cụ, hoặc so sánh độ chính xác giữa các công nhân.

Hỗ trợ mua ốc vít số lượng nhỏ, đa dạng chủng loại tại các cơ sở ở nước ngoài

  • Đăng ký nhiều nhà cung cấp tại địa phương trên nền tảng mua hàng, tự động so sánh giá tốt nhất và thời gian giao hàng ngắn nhất.
  • Đối với đinh vít đặt riêng số lượng ít, có thể rút ngắn thời gian từ báo giá đến giao mẫu đầu tiên.
  • Việc kiểm tra chất lượng được thực hiện bởi tổ chức kiểm định tại chỗ, đảm bảo các tiêu chí: độ cứng, độ chính xác ren, hoàn thiện bề mặt.
  • Tổ chức họp đánh giá định kỳ để chia sẻ các KPI như tỷ lệ hàng lỗi, thời gian giao trễ, từ đó liên tục cải tiến quy trình.

Tóm tắt

Sự cố liên quan đến đinh vít trong sản xuất có thể giảm thiểu đáng kể thông qua việc triển khai checklist toàn diện, bao phủ từ giai đoạn thiết kế, chọn vật liệu – đến siết chặt và kiểm tra bảo trì.

  • Ghi lại định lượng các yếu tố như mô-men xoắn tiêu chuẩn, lịch hiệu chuẩn dụng cụ, độ ẩm kho.

  • Hiển thị rõ ràng các quy trình bằng SOP, poster tại hiện trường, và công cụ hỗ trợ IoT, giúp phát hiện – cải thiện sớm vấn đề.

  • Trong trường hợp sản xuất tại nước ngoài, việc ứng biến linh hoạt với nhà cung cấp địa phương và thiết lập hệ thống phản hồi nhanh là rất cần thiết.

Hãy đưa quy trình vào vòng lặp PDCA, tận dụng dữ liệu thực tế và ý kiến phản hồi từ hiện trường để liên tục cải tiến, từ đó nâng cao an toàn, chất lượng và tối ưu chi phí vận

Kết luận

Vui lòng gửi phản hồi qua email này hoặc liên hệ với bộ phận kinh doanh của chúng tôi nếu có bất kỳ câu hỏi nào liên quan tới mẫu sản phẩm hoặc tài liệu liên quan.

column_cta-banner

Tại Ohta Việt Nam, chúng tôi không chỉ cung cấp các sản phẩm đã làm sẵn như ốc vít và bulông, mà còn hỗ trợ các hoạt động trong lĩnh vực sản xuất như gia công cắt, kiểm tra, lắp ráp, đóng gói…
Danh sách thiết bị của chúng tôi nhấp để xem tại đây

Là “đơn vị chuyên hỗ trợ” cho ngành sản xuất ở châu Á. Nếu doanh nghiệp có bất kỳ câu hỏi hỏi nào liên quan, vui lòng liên hệ với Ohta Vietnam để được hỗ trợ chi tiết!
URL: https://ohtavn.com/vi/contact/

Đến trang Chuyên đề

トップに戻る